Hoe je het ook draait of keert, elke vrouw komt vroeg of laat in de overgang terecht. De overgang is een natuurlijke fase die elke vrouw in haar leven moet trotseren. De menstruaties worden onregelmatiger en verdwijnen uiteindelijk op het einde van de overgang.
Wat is de overgang?
Een vrouw wordt geboren met veel eicellen die zich in de eierstokken bevinden. De eierstokken produceren hormonen tijdens de vruchtbare periode en daardoor begint de menstruatiecyclus, waarbij de vrouw gebruikmaakt van de eicellen. Tijdens de overgang neemt de productie af van het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen en neemt het lichaam afscheid van de vruchtbare periode. In het begin krijgt de vrouw de menstruaties korter na elkaar en ervaart ze het heviger, er kan ook bloedstolling ontstaan. Daarna gaan de menstruaties geleidelijk aan weg.
Er gebeurt eigenlijk iets gelijkaardigs wat een vrouw ook meemaakte tijdens de puberteit. Door een verandering in de productie van de hormonen, zoekt het lichaam een goede balans en kan ze door schommelingen in de hormonen fysieke en mentale verschijnselen hebben.
Welke fases zijn er in de overgang?
Er zijn 3 fases in de overgang:
- Premenopauze: de periode voor de laatste menstruatie, waarbij de hoeveelheid oestrogeen verandert.
- Menopauze: de laatste menstruatie.
- Postmenopauze: de periode die net volgt na de menopauze en het lichaam zoekt terug naar een goede balans.
Welke veranderingen kunnen er gebeuren tijdens de overgang?
De veranderingen ervaart een vrouw meestal tussen haar 45-55 jaar en er kunnen verschillende veranderingen optreden:
- Schommelingen in de hoeveelheid oestrogeen en progesteron in het lichaam. Dat kan gepaard gaan met onregelmatig bloedverlies, opvliegers, slecht slaappatroon, spier- en gewrichtspijn, stemmingswisselingen, geen zin in seks, depressieve gedachten en hoofdpijn.
- Meer aanmaak van het hormoon Ghreline in het lichaam, waardoor een vrouw meer honger kan krijgen.
- De functie van Leptine wordt aangetast, wat een invloed heeft op de eetlust en op het verzadigingsgevoel.
Anticonceptie in de overgang
Specialisten raden aan om de anticonceptiepil stop te zetten tijdens de overgang omdat er een toenemend risico op hart- en vaatziekten en borstkanker is. Echter kan de anticonceptiepil wel helpen tegen overgangsklachten zoals heftige of onregelmatige menstruaties, opvliegers en zweetaanvallen, omdat de pil de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron bevat. Daarnaast merkt een vrouw door de pil minder goed wanneer ze in de overgang zit, omdat ze maandelijkse kunstmatige bloedingen ervaart.
Wanneer is een vrouw zeker dat ze de menopauze heeft bereikt?
Als ze een jaar lang niet gemenstrueerd heeft, nadat ze gestopt is met de pil. Een vrouw kan in dat jaar een ander voorbehoedsmiddel gebruiken zoals een condoom of een spiraal. Gemiddeld kan een vrouw stoppen met anticonceptie als ze de leeftijd van 52 heeft bereikt, want dan is de kans op zwangerschap nog zeer klein.
Begin en duur overgang
Het begin en de duur van de overgang verschilt bij elke vrouw. De periode tussen een onregelmatige menstruatiecyclus en de laatste menstruatie, ofwel menopauze, is gemiddeld vier jaar. Maar de overgang is pas gedaan als een vrouw een jaar lang niet meer heeft gemenstrueerd. Echter kunnen overgangsklachten wel vijf tot zelfs tien jaar duren en de last van die klachten verschilt van vrouw tot vrouw. De laatste menstruatie ligt tussen een vrouw haar veertigste en zestigste levensjaar en de gemiddelde leeftijd is 51.
Hoe kan een vrouw zelf invloed uitoefenen op de overgang?
- Een vrouw heeft meer kans om zelf vroeg in de overgang te komen als dat bij haar mama ook het geval was.
- De anticonceptiepil kan de overgangsklachten deels onder controle houden, maar heeft geen invloed op het tijdstip van de start van de overgang.
- Een vrouw komt gemiddeld twee jaar vroeger in de overgang dan andere leeftijdsgenoten als een vrouw veel rookt (meer dan een pakje per dag).
- De postmenopauze begint direct als een vrouw haar eierstokken weggehaald zijn en dat kan gepaard gaan met hevige overgangsklachten. De overgang kan wat vroeger beginnen als de baarmoeder weggehaald is, maar meestal gebeurt dat niet.
- Natuurlijke aanleg (sommige vrouwen hebben een zeldzame erfelijke afwijking in het vrouwelijk geslachtschromosoom).
- Zeldzame auto-immuunziekte aan de nieren bv. ziekte van Addison.
- Een behandeling in het verleden met chemo- of radiotherapie.
Persoonlijke ervaring
Elke vrouw heeft een andere ervaring van de overgang. Zit je zelf (bijna) in de overgang? Dan kan het overgangspakket van Svensson je helpen bij overgangsklachten zoals opvliegers.
